Właściwości fizykochemiczne
Białe ciało stałe, bez zapachu.
Synonimy
Phenobarbitalum natricum, Luminalum natricum, Gardenalum natricum, Aephenalum natrium
Postaci leku recepturowego
mikstury, krople, proszki, czopki
Działanie/zastosowanie
Fenobarbital sodowy należy do grupy barbituranów długo działających. Łączy się z receptorem GABAA wewnątrz kanału chlorkowego, wydłuża czas otwarcia kanału chlorkowego, dochodzi do hiperpolaryzacji błony komórkowej, a w efekcie do zmniejszenia pobudliwości błony neuronu. Działa uspokajająco i słabo przeciwlękowo, stosowany jest w zaburzeniach nerwowych; w większych dawkach wykazuje działanie nasenne. Ponadto działa przeciwdrgawkowo, dlatego znalazł zastosowanie w leczeniu napadów padaczkowych częściowych i uogólnionych, pląsawic oraz drżeń idiopatycznych. Fenobarbital zmniejsza napięcie mięśni gładkich oraz działa przeciwskurczowo na przewód pokarmowy, dzięki czemu może być stosowany do łagodzenia kolek. Pobudza estryfikację bilirubiny, przez co znalazł zastosowanie w żółtaczce jąder podstawy mózgu noworodków oraz w hiperbilirubinemii Gilberta. Fenobarbital nasila działanie leków przeciwbólowych.
Rozpuszczalność
rozpuszczalność w wodzie fenobarbitalu sodowego 1:2
rozpuszczalność w etanolu fenobarbitalu sodowego 1:20
rozpuszczalność w wodzie fenobarbitalu 1: 1000
rozpuszczalność w etanolu fenobarbitalu 1:10
Gęstość
nie dotyczy
Trudności/ niezgodności
Omawiana substancja występuje w dwóch formach: jako postać kwasowa (fenobarbital), która jest trudno rozpuszczalna w wodzie oraz jako sól sodowa (fenobarbital sodowy), która rozpuszcza się dobrze. Do sporządzenia płynnych postaci recepturowych, w których rozpuszczalnikiem jest woda należy użyć formy rozpuszczalnej. Natomiast w stałych postaciach leku używamy postaci zapisanej na recepcie. Przy zamianie jednej formy fenobarbitalu na drugą należy pamiętać o uwzględnieniu różnic w masie molowej.
Fenobarbital w lekach płynnych daje liczne niezgodności.
Niezgodny jest zawsze z:
- chlorowodorkiem papaweryny
- chlorowodorkiem morfiny
- kwasem solnym
- syropem malinowym i wiśniowym.
W zależności od stężenia fenobarbital daje niezgodność z:
- fosforanem kodeiny
- chlorkiem i bromkiem amonowym.
Natomiast niezgodność nie wystąpi w połączeniu z:
- chlorowodorkiem efedryny
- siarczanem atropiny
- nalewkami i odwarami.
Warto też pamiętać, że fenobarbital łatwiej rozpuszcza się w czystej wodzie niż w obecności bromków.
Dawka max.
Przykłady recept
Rp.
Luminali n. 0,6
Adonidis tinct.
Crataegi tinct.
Valerianae tinct.
Convallariae tinct. aa 30,0
Neospasmini 100,0
Aq. dest. ad 500,0
M.f. mixt.
Rp.
Phenobarbitalum 0,15
Aquae 30,0
Aquae menthae pip. 10,0
M.f. guttae
Rp.
Codeini phosphatis
Phenobarbitali natrici aa 0,85
Metamizoli natrici 15,0
Neospasmini 100,0
Aquae ad 250,0
M.f. mixt.
Dodatkowe informacje
Fenobarbital jest induktorem enzymatycznym wielu leków, przez co może prowadzić do zmniejszenia ich skuteczności.
Źródła
- Karta charakterystyki produktu leczniczego.
- Ulotka produktu leczniczego.
- Fenobarbital w bazie DrugBank.
- M. K. Kołodziejczyk, M. J. Nachajski, K. Domagała, Aptekarz Polski, Repetytorium do specjalizacji – fenobarbital, 2014.
