Właściwości fizykochemiczne
Ciało stałe, barwy białej o słabym zapachu amoniaku.
Synonimy
Urea, Urea pura, Carbamidum, Elacutan, mocznik
Postaci leku recepturowego
roztwory, maści
Działanie/zastosowanie
Mocznik znalazł wiele różnych zastosowań w zależności od stężenia. W niskich stężeniach (2,0 – 5,0%) działa nawilżająco, ponieważ posiada silne właściwości higroskopijne, które powodują zatrzymywanie wody w komórkach skóry. W większych stężeniach (15,0%) wykazuje działanie zmiękczające i delikatnie złuszczające, dlatego znalazł zastosowanie, m.in. w leczeniu rogowacenia okołomieszkowego czy atopowego zapalenia skóry. W najwyższych stężeniach (30,0% i więcej) działa silnie keratolitycznie, przez co może być stosowany w zwalczaniu zrogowaciałej skóry kolan i łokci w przebiegu chorób tarczycy, w leczeniu łuszczycy i rybiej łuski, wchodzi także w skład preparatów przeznaczonych do stosowania na popękane pięty.
Mocznik wykazuje również działanie antyseptyczne, dzięki czemu wchodzi w skład preparatów antytrądzikowych oraz działanie przeciwalergiczne.
Rozpuszczalność
rozpuszcza się w wodzie (1:1,5)
dobrze rozpuszcza się w etanolu
Gęstość
nie dotyczy
Trudności/ niezgodności
- Mocznik można wprowadzać do podłoża bezpośrednio lub w postaci wodnego roztworu. Preferowany jest drugi sposób. Mocznik w postaci sproszkowanej substancji można wprowadzać tylko w przypadku, gdy zawartość mocznika w sporządzanym preparacie wynosi 40% i więcej, gdy przepisano podłoże hydrofobowe i nie ma możliwości jego zamiany lub gdy mamy do czynienia z podłożem kremowym typu o/w i istnieje możliwość rozpuszczenia mocznika w zewnętrznej fazie emulsji. W pozostałych przypadkach mocznik należy rozpuścić w wodzie w stosunku 1:1,5 i w takiej postaci wprowadzać do sporządzanego preparatu.
- Mocznik może tworzyć nierozpuszczalne kompleksy z kwasem salicylowym.
- Rozpuszczanie mocznika w wodzie jest reakcją endotermiczną, dlatego świeżo sporządzonego roztworu mocznika nie należy od razu wprowadzać do podłoża, ponieważ ze względu na różnicę temperatur może dojść do jego krystalizacji.
- Sporządzając preparaty recepturowe zawierające mocznik należy unikać silnego podgrzewania, ponieważ w temperaturze powyżej 60 stopni dochodzi do jego przyspieszonego rozkładu.
Dawka max.
Przykłady recept
Rp.
Hydrocortisoni 1,0
Urea pura 10,0
1% Sol. Ac. borici
Eucerini aa ad 100,0
M.f. ung.
Rp.
Urea puri 10,0
Acidi salicylici 5,0
Vaselini albi
Eucerini aa ad 100,0
M.f. ung.
Rp.
Ureae 3,0
Aq. dest. 20,0
Vit. E puri 2,0
Lekobazae ad 100,0
M.f. ung.
Dodatkowe informacje
nie dotyczy
Źródła
- Karta charakterystyki substancji leczniczej.
- Mocznik w bazie PubChem.
- L. Marszałł, Receptura apteczna półstałych postaci leków do stosowania na skórę: teoria i praktyka, Wydawnictwo FARMAPRESS, Warszawa 2015.
