Właściwości fizykochemiczne
Biała, tłusta i miękka masa o charakterystycznym zapachu.
Synonimy
Adeps suillus, Adeps suillus depuratus, Adeps praeparatus, Axungia Porci, Lardium, smalec wieprzowy
Postaci leku recepturowego
maści
Działanie/zastosowanie
Smalec w recepturze aptecznej wykorzystywany jest jako podłoże maściowe: bezwodne, lipofilowe – glicerydowe. Stanowi dobrą podstawę maści stosowanych na skórę wrażliwą, suchą, atopową i łuszczycową, ponieważ jest dobrze tolerowany. Ułatwia penetrację substancji leczniczych w głąb skóry oraz tworzy warstwę ochronną, zabezpieczającą naskórek przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych.
Rozpuszczalność
nie miesza się z wodą
nie miesza się z etanolem
Gęstość
0,91 g/cm3 (20st. C)
Trudności/ niezgodności
- smalec + witaminy w postaci emulsji typu 0/w = obecność dwóch emulgatorów o przeciwnych właściwościach prowadzi do rozwarstwienia maści; najlepiej część podłoża zamienić na amfifilowe (Hascobaza lub Lekobaza)
- smalec + roztwór wodny lub etanolowy = składniki niemieszające się ze sobą; należy część podłoża zamienić na absorpcyjne lub użyć emulgatora, np. lanoliny
Dawka max.
Przykłady recept
Rp. Maść woskowa
Wosk biały 15,0
Smalec 85,0
Rp. Adeps benzoatus
Acidi salicylici
Acidi benzoici aa 1,0
Sulfuris ppt. 1,5
Adipis suilli 20,0
M.f. ung.
Rp. Ung. sulfuratum
Sulfuris ppt. 30,0
Adipis suilli 70,0
M.f. ung.
Rp. Maść Wilkinsona = Ung. Wilkinsoni = Ung. sulfuratum compositum
Sulfuris ppt. 7,5
Picis liquidae Pini 7,5
Calci carbonatis praecipitati 5,0
Saponis kalini
Adipis suilli aa 15,0
M.f. ung.
Rp. Ung. Kalii jodati
Kalii iodidi 10,0
Natrii thiosulfatis 0,2
Adipis suilli ad 100,0
M.f. ung.
Dodatkowe informacje
Smalec charakteryzuje się bardzo niską liczbą wodną: 7-16.
Intensywny i nieprzyjemny zapach smalcu świadczy o jego zjełczeniu, aby jak najdłużej zachował swoje właściwości należy go przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu, najlepiej w lodówce.
Źródła
- Karta charakterystyki substancji.
- O. Sierpniowska, Aptekarz Polski, Receptariusz – Adeps suillus w recepturze aptecznej, 2010.
- S. Żurek, Farmacja Praktyczna, Charakterystyka podłoży maściowych, 2018.
