Właściwości fizykochemiczne
Bezwonne ciało stałe koloru białego.
Synonimy
Pilocarpini hydrochloridum, Pilocarpinum hydrochloricum, pilokarpiny chlorowodorek
Postaci leku recepturowego
roztwory, krople
Działanie/zastosowanie
Pilokarpina jest głównym alkaloidem liści krzewu Pilocarpus jaborandi. Jest selektywnym agonistą receptorów muskarynowych, działa parasympatykomimetycznie.
Pilokarpina pobudza wydzielanie śliny, potu, łez oraz śluzu w drzewie oskrzelowym a także nasila czynność wydzielniczą żołądka, trzustki i jelit. Znalazła zastosowanie w leczeniu zespołu Sjogrena, który jest chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której powstają przeciwciała przeciw śliniankom i gruczołom łzowym. Stosowana jest także w leczeniu suchości jamy ustnej np. po chemioterapii.
Pilokarpina wykorzystywana jest też w okulistyce, ponieważ obniża ciśnienie śródgałkowe i zwęża źrenicę, dlatego może być stosowana w leczeniu jaskry zamkniętego i otwartego kąta przesączania. Zwężenie źrenicy następuje po 15-30 minut od aplikacji. Obecnie, z powodu licznych działań niepożądanych, pilokarpina w leczeniu jaskry jest zastępowana przez nowsze, bezpieczniejsze leki.
Może być używana jako odtrutka w zatruciach atropiną, ponieważ wykazuje w stosunku do niej działanie antagonistyczne.
Pilokarpina rozszerza naczynia krwionośne w skórze głowy, co przyczynia się do lepszego ukrwienia i odżywienia cebulek włosów, co czyni ją skutecznym lekiem przeciw łysieniu. W recepturze aptecznej spotykane są wcierki do włosów z pilokarpiną pobudzające wzrost włosów.
Przeciwwskazania: zapalenie tęczówki, ciałka rzęskowego lub rogówki, czyli stany w których zwężenie źrenicy jest niekorzystne, ciąża i okres karmienia piersią.
Działania niepożądane: nasilone pocenie i ślinienie, możliwe upośledzenie zdolności adaptacji gałki ocznej do ciemności i zmniejszenie ostrości widzenia – wskazana szczególna ostrożność w prowadzeniu pojazdów i maszyn.
Rozpuszczalność
rozpuszczalny w wodzie
Gęstość
nie dotyczy
Trudności/ niezgodności
nie dotyczy
Dawka max.
Przykłady recept
Rp. Frictio pro capilis
Resorcini 1,0
Pilocarpini 0,5
Ol. Ricini 3,0
Tinct. Chinae 5,0
Tinct. Capsici 4,0
Vit. B6 5 amp.
Spiritus Vini ad 100,0
M.f. solutio
Dodatkowe informacje
Do sporządzanych w aptece wcierek do włosów z pilokarpiną koniecznie należy dołączyć etykietę “Trucizna”, tak jak w przypadku wszystkich innych substancji silnie działających przepisanych w preparatach do użycia zewnętrznego.
Źródła
- Karta charakterystyki produktu
- O. Sierpniowska, Tonik na porost włosów, Aptekarz Polski, 2009
- Ulotka produktu leczniczego
