Właściwości fizykochemiczne
Lepka, oleista ciecz o żółtej barwie, bez zapachu.
Synonimy
Vitaminum E, Tocopheroli acetas, Tocopherolum, witamina E, tokoferylu octan
Postaci leku recepturowego
roztwory, maści, zawiesiny, emulsje
Działanie/zastosowanie
Witamina E jest niezbędnym składnikiem prawidłowo funkcjonującego organizmu. Jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach znaną ze swych silnych właściwości antyoksydacyjnych. Wchodzi w skład preparatów do użycia wewnętrznego i zewnętrznego.
Octan tokoferylu stabilizuje błony komórkowe, zapobiega utlenianiu frakcji LDL cholesterolu oraz powstawaniu wolnych rodników. Wyróżnia się grupy o zwiększonym zapotrzebowaniu na ten składnik: kobiety w ciąży, pacjenci z nadwagą, sportowcy, palacze tytoniu oraz mieszkańcy terenów zanieczyszczonych. Niedobór witaminy E przyczynia się do zmniejszenia odporności.
Octan tokoferylu stosowany jest w recepturze aptecznej głównie zewnętrznie z powodu swojego zbawiennego wpływu na skórę i błony śluzowe. Normalizuje tkankę łączną, opóźnia proces starzenia się skóry i powstawania zmarszczek, przyspiesza gojenie się ran, owrzodzeń i oparzeń, poprawia ukrwienie skóry i jej koloryt. Witamina E stosowana jest także w chorobach włosów i paznokci, regeneracji skóry po opalaniu, w leczeniu trądziku młodzieńczego i różowatego oraz w leczeniu blizn.
Interakcje:
- nasila działanie pochodnych kumaryn
- nasila hipoprotrombinemię w niedoborach witaminy K
- wykazuje synergię działania z witaminą C i selenem
- zwiększa wchłanianie i gromadzenie witaminy A.
Rozpuszczalność
praktycznie nie rozpuszcza się w wodzie
rozpuszcza się w etanolu
łatwo rozpuszcza się w chloroformie i acetonie
Gęstość
0,95 g/cm3 (20st. C)
Trudności/ niezgodności
Sporządzanie preparatów z witaminami nastręcza wielu trudności. Ilość witamin w preparatach recepturowych może być zapisana na różne sposoby: w jednostkach międzynarodowych, gramach, mililitrach lub flakonach. Pierwszy sposób jest najbardziej odpowiedni, natomiast ostatni jest niedopuszczalny i obecnie nie stosowany.
Problem stanowi także właściwe odważenie lub odmierzenie ilości witamin, które jako substancje oleiste powodują duże straty w czasie ich przenoszenia. By tego uniknąć zaleca się przeliczanie ilości witamin na krople, w przypadku gdy przepisano ich niewielką ilość. Preparaty zawierające witaminy najlepiej sporządzać z wykorzystaniem unguatora, ponieważ wtedy witamina dodawana jest bezpośrednio do opakowania, nie ma potrzeby jej przenoszenia, a co za tym idzie zmniejszają się ubytki masy.
Maści z witaminą E, gdzie podłożem jest euceryna wykazują niezgodność. Z powodu dwóch przeciwnie działających emulgatorów: o/w (witamina E) oraz w/o (euceryna) dochodzi do rozwarstwienia maści. Najlepszym rozwiązaniem tego problemu jest zamiana części podłoża na amfifilowe.
Dawka max.
Przykłady recept
Rp.
Hydrocortisoni 0,5
Vit. E liq.
Vit. A liq.
Vit. D3 liq. Devikap aa 5,0
0,9% NaCl sol. 20,0
Hascobaza ad 100,0
M.f. unguentum
Rp.
Metronidazoli 0,7
Clotrimazolum ex tuba 20,0
Glycerini 5,0
Vit. E 0,2
Hascobaza ad 50,0
M.f. ung.
Rp.
Vit. A 50 000 j.m.
Vit. E 5ml
Urea 5,0
Aq. Calcis 2,0
Lekobase ad 100,0
M.f. unguentum
Rp.
Vit. A 100 000 j.m.
Vit. E 300mg
3% Sol. Acidi borici 5,0
Aq. dest. 20,0
Ung. Cholesteroli ad 100,0
M.f. ung
Rp.
Vit. A 20,0
Vit. E 20,0
Ol. mentholi 0,1
Glycerini ad 200,0
M.f. sol.
D.S. 1 łyżeczka na 1/2 szklanki wody
Rp.
Ascorbylis palmitatis 4,0
Butyri cacao 3,0
Vit. E concentr. 500 000 j.m.
Vit. E puri 2,5
Lekobaza ad 100,0
M.f. ung.
Rp.
Vitamini E puri 2,0
Dimethiconi 5,0
Aq. dest. 5,0
Lekobaza ad 100,0
M.f. ung.
Rp.
Vit. A oleosae 100 000 j.m.
Vit. E puri 2,0
Linomag liq. 3,0
3% Sol. Ac. borici 30,0
Lekobaza ad 100,0
M.f. unguentum
Dodatkowe informacje
Witaminę E oraz preparaty ją zawierające należy chronić przed światłem.
Źródła
- Karta charakterystyki produktu
- Szulc, E. Wolska, M. Sznitowska, Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Maści recepturowe z witaminami – nieprawidłowości w zapisie i problemy z wykonaniem, 2010
- www.fagron.pl
